Karşı cinse bakmanın dini hükmünü soran Hz Aliye Peygamber Efendimiz s.a.v ‘in “Nazar-ül üla leh vesseni aleyh” birinci bakman lehinedir(bakıp hemen gözlerini çevirmen) ama tekrar dönüp bakman aleyhinedir buyurduğunu ve bunun bizler içinde bir ölçü olduğunu biliyor muydunuz?
BU YAZI ŞAKA DEĞİL, GERÇEK
İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki...
İnsanları alay ederek küçük görmeyiniz, tahkir etmeyiniz. Belki o sizden daha hayırlıdır.
Bu alay, alaydan ötürü üzülüp rahatsız olan bir kimse hakkında haramdır. Kendini maskara haline getiren ve çoğu zaman alaya alınmasından sevinen bir kimseye gelince, alay bu kimse hakkında mizah ve hafif şaka kabilindendir. Bu hafif şakalaşmanın güzel ve çirkin; yani helâl ve haram kısımları vardır.
Ancak haram olan kısım alaya alınan insanın rahatsız olduğu kısımdır.
Çünkü tahkir etmek söz konusudur.
Tahkir etmek bazen, karşıdaki insan konuşmasında yanıldığı için veya intizamsız konuştuğu için ona gülmek sûretiyle olur. Bazen de karışık fiillerine gülmek suretiyle olur.
Yazısından, sanatından, suretinden, boy ve bosunu alaya almak veya herhangi bir ayıptan dolayı eksikliğine gülmek gibi...
Bütün bunlara gülmek, yasaklanan alay kısmına girer.
Bu alay, alaydan ötürü üzülüp rahatsız olan bir kimse hakkında haramdır. Kendini maskara haline getiren ve çoğu zaman alaya alınmasından sevinen bir kimseye gelince, alay bu kimse hakkında mizah ve hafif şaka kabilindendir. Bu hafif şakalaşmanın güzel ve çirkin; yani helâl ve haram kısımları vardır.
Ancak haram olan kısım alaya alınan insanın rahatsız olduğu kısımdır.
Çünkü tahkir etmek söz konusudur.
Tahkir etmek bazen, karşıdaki insan konuşmasında yanıldığı için veya intizamsız konuştuğu için ona gülmek sûretiyle olur. Bazen de karışık fiillerine gülmek suretiyle olur.
Yazısından, sanatından, suretinden, boy ve bosunu alaya almak veya herhangi bir ayıptan dolayı eksikliğine gülmek gibi...
Bütün bunlara gülmek, yasaklanan alay kısmına girer.
Hadis-i şerifte,
Her kimki , (müslüman) kardeşini işlediği günahından tevbe ettiği halde o günahtan ötürü ayıplarsa, o kimse ölmeden önce o günahı işlemekle cezalandırılır.
Bütün bunlar başkasını tahkir etmek, başkasına gülmek ve başkasını küçük görüp alaya almaktan doğar.
Bütün bunlar başkasını tahkir etmek, başkasına gülmek ve başkasını küçük görüp alaya almaktan doğar.
Nitekim şu ayet buna işaret eder.
Belki (alay ettikleri kimseler) kendilerinden iyidir (Hucûrat/11)
Lakap, ya yermek, alay etmek veya övmek, takdir etmek için kullanılır.
İnsanları beğenmediği, üzüleceği lakaplarla çağırmak günahtır. Böyle bir lakapla arkasından konuşmak da gıybettir, haramdır.
Bir kimse, bir kusuru ile meşhur olup da, o lakap ile onu çağırınca üzülmezse, bu lakap ile onu çağırmak veya ondan bahsetmek günah olmaz. Mesela, Uzun Cem, Kara Ali demek gibi.
İnsanları beğendiği lakaplarla çağırmak günah değildir.
Lakap, ya yermek, alay etmek veya övmek, takdir etmek için kullanılır.
İnsanları beğenmediği, üzüleceği lakaplarla çağırmak günahtır. Böyle bir lakapla arkasından konuşmak da gıybettir, haramdır.
Bir kimse, bir kusuru ile meşhur olup da, o lakap ile onu çağırınca üzülmezse, bu lakap ile onu çağırmak veya ondan bahsetmek günah olmaz. Mesela, Uzun Cem, Kara Ali demek gibi.
İnsanları beğendiği lakaplarla çağırmak günah değildir.
Mesela!
Yiğit Hüseyin, Hasan Onbaşı gibi lakaplarla insanları çağırmak günah olmaz.
Peygamber efendimize Emin, Hz. Ebu Bekir’e Sıddık, Hz. Ömer’e Faruk, Hz. Osman’a Zinnureyn, Hz. Ali’ye Ebu Turab denmesi böyledir...
Peygamber efendimize Emin, Hz. Ebu Bekir’e Sıddık, Hz. Ömer’e Faruk, Hz. Osman’a Zinnureyn, Hz. Ali’ye Ebu Turab denmesi böyledir...
Mehmet ORUÇ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder